Пред.
След.
  •  
  •  
КЕП СӦС

Аш кылгада, бала јашта.           Кеҥ тон јыртылбас, кеп сӧс бузулбас. Коп сӧстӧ чын јок, кеп сӧстӧ тӧгӱн јок.              Укаалу сӧсти угарга макалу.                Калык-јон качан да бӧкӧ.               Јаҥыс кижи чыдабаза, эл-јон чыдаар. Јоонду от ӧчпӧс, јон улус јоксырабас. Јазылар ооруныҥ эми кӧп.

Главная \ УРОКИ ЧИК-ЧИРИКА. ЧИК-ЧИРИКТИҤ УРОКТОРЫ

УРОКИ ЧИК-ЧИРИКА. ЧИК-ЧИРИКТИҤ УРОКТОРЫ

БИРГЕ БИРДИ КОШКОЖЫН

Тыйрык-мыйрык Чойлошкон
Бирге бирди ол кошкон.
Тӱни-тӱжи бодогон,
Бодоп болбой бодонгон.

Арка-ташта сок jаҥыс
Санаалу бӱткен Ат-Коҥыс
Бодолгодо бодонгон,
Чойлошконго болушкан.

- Кару наjым, Чойлошкон,
Бодолгодо сен - jӱдек.
Отур мениҥ jаныма,
Бодоорына ӱренеек.

Бирге бирди кожорго,
Темдек эдип тоолоорго,
Jылган куртты алаалы,
Оны меге кожоолы.

Ол - jаҥыс, мен - jаҥыс,
Ол - бир, мен - бир,
Ол - курт, мен - коҥыс,
Кожуп ийзе - курт-коҥыс.

Тыйрак-мыйрык Чойлошкон
Тырмап ийди тас бажын.
Бодоп билер Коҥыстыҥ
Кайкап турат санаазын.


АЙЛЫС БИСТИҤ – «АЗБУКА»

Айлыс бистиҥ - «Азбука»,
Адым мениҥ - А танык.
Мени ээчий Б, В, Г,
Кирзеер биске, jол ачык.

Д ла J - наjылар,
Кожо ойноп jадылар.
Е ле Ё - игистер,
Тӱҥей бӱткен кӱлӱктер.

Адару «жу» ла «жу»,
Эки нӧкӧр кажаанда.
Бу экӱниҥ кажызы,
Таныбайдым, Ж ла З?

И ле Й иштеҥкей,
Айылдыҥ ичин jуунадат.
Мында jылу, ару кей,
Айак-казан jылтырайт.


Тӧрт нӧкӧр К, Л, М, Н
Кӧргӱзет jакшы кылыгын.
Н-га тӱҥей Ҥ танык,
Тумчугы оныҥ кайкамjык.

О танык ачынчак,
Сыйны Ӧ-ни айткылайт:
«Jаантайын ла сен ӧчӧш,
Кӧстӧриҥ чек jӧргӧмӧш».

Чуркурап jадар П ла Р
Бӱгӱн, карын, амыр.
Эптӱ, jакшы ойногой,
Бой-бойын тоогой.

Эски Айдый С танык
Эстеп отуры орында.
Кирип келген Т ла У
Айдыжат: «Уйку тату».

 

Ӱкӱ ошкош кӧстӧрлӱ

Ӱ танык каруулда.
Уйку билбес ӱкӱ
Бӱгӱн оныҥ jанында.

Ф танык мактанчак,
Кезикте ол jарбынчак.
Мыкындарын тайанат,
«Фу» деп ӱшкӱрет.

Ого кӧрӧ Х ла Ц
Ачынза да, кӱндӱзек.
Ч дезе чечеркек,
Бойы дезе ару-чек.

Ш танык шыраҥкай,
Таныктарга jалакай.
Щ танык куйрукту,
Ш-ла ол jаҥыс укту.

 


Кату темдек кылыкту,
Ы-наҥ тайак блаажат.
Тайак jокко Ы танык
Jымжак темдек боло берер.

Э танык эжикте,
Ээчий бисти кычырат:
«Эй, балдар, киригер,
Бисле таныш болугар».

Ю ла Я учында
Слерге чӧрчӧк куучындаар.
Оноҥ айдар: «Слер, балдар,
Эмди бойоор кычыраар».

 


ОМОНИМДЕР
Сӧстӧр тӱҥей угулза да, учуры башка сӧстӧр

* * *
Сен оны jыга сок,
Jыга jӱктӱ таҥманы.
Сок jаҥыс ол кӱлӱк
Чечен адат таҥманы.

Кӧп саба уулчактар
Меге айдат: «Оны саба!»
Меге керек jок ӧч!
Кылыгым, мында ӧч!

* * *
Соок кӱнде Соок-Таадак
Туура jердеҥ соот экелди.
Тура сооткон ол таадакты
Jылу ӧрӧкӧн эзиниле сокты.

* * *
Кайчы чӧрчӧк баштады,
Балдар сӱӱнип тыҥдады.
Ӱӱре-jеле кайчы алып,
Чаазын кезип иштеди.

* * *
Кезер уулчак бисте бар,
Агаш-ташты ӱзе кезер.
Тоҥ болбосто бараксан
Тоҥ агашты jондогон.

* * *
Тӱш jеримде тал-тӱште
Jеениме тӱштим айылдап.
Айттым ого: «Курсак ас,
Сакыыр мениҥ ӧйим ас».

* * *
Каргаа каактайт: «Кар-кар!»
Кар быjыл jаан тӱшкен.
Бойы тӱшти тереҥ карга,
Оноҥ курсак табарга.

* * *
Сайлу кумакта Торко
Кузук сайлап отурат.
Чай кайнадым ӧйгӧ
Чай биjезин улалтат.

* * *
Койлор чыкты энчикпей одорго,
Бачымдап бардым тош оодорго.
Сызылып келген соок чыкты
Арчып салдым энчигип болбой.

* * *
Тай адына минеле,
Тайыс суула jелдирип,
Таайыс келди айылдап.
- Таай, балдар, - дейле,
Тайын биске сыйлады. -
Тайыгарга минеле,
Таайыс бар деп айдала,
Меге айылдап келигер.

* * *
Адам jаскыда кыра сӱрген,
Ачап тӱлкӱ койонды сӱрген.
Ортон акам армакчы тӱрген,
Койон маҥтайт сӱреен тӱрген.

* * *
Куу туман ӱстиле
Куу учуп барадат.
Кайа кӧргӧн кӧстӧри
Кайа-ташка илинет.

* * *
Амырап кӧзиҥди jум,
Оноҥ атла чабарыҥ.
Быjыл бисте ӧлӧҥ jум,
Сӱӱнип оны чабарыҥ.


* * *
Ада, мени арба,
Мен «эки» алдым.
Арыш, сула, арба -
Аш деп билбедим.

Адам одын jарат,
Айткан сӧзи укаалу:
«Сууда эки jарат,
Талдап алзаҥ бирӱзин».

* * *
Jедип келди jас,
Сен ооруҥды jас.
Оноҥ ороны кас,
Ого тӱжер кас.

* * *
Меге jети ле jаш.
Мен эмди де jаш,
Jаш агаштый jараш.
Кӧзимде суркурайт jаш,
Чыгып болбозым,
Тышкары - jааш.

* * *
Меге эмди jети jаш,
Jаанам айдат: «Балам jаш».
Эрте таҥнаҥ - ургун jааш,
Одын-ӧлӧҥ - ӱлӱш-jаш.

Сууга ӧтпӧс ӧдӱк бар,
Кем оны табар?
Кару jаанам бойыҥ бар,
Магазинге сен табар.

Тату канпет амзайын,
Jалбагынаҥ jадайын.
Теҥериде jарык Кӱн,
Меге дезе - амыр кӱн.

* * *
Эжикте мындый jар:
«Одынды капшай jар!
Эмди ле биске кел,
Эмди тӱрген экел!
Кече экелген эмди
Уулагыс ончо эмди».

* * *
Сен, киске, ары jыл,
Бӱгӱн кирди Jаҥы jыл!
Jалбагынаҥ орында jат,
Соок-Таадак келип jат!

* * *
Чайга чай керек jок,
Калаш берзеҥ, ол jибес.
Ойында ол «ток» ло «ток»,
Биjелезе, билинбес.

* * *
Теҥериде Кӱн тийет,
Иш мениҥ jалкуума тийет.
Кӱн мени изидет,
Jалкуум дезе там тыҥыйт.